Voorraadafname
Het dalen van de voorraad betekent dat (naast de aangekochte handelsgoederen) ook een deel handelsgoederen uit de beginvoorraad werd verkocht. Het gebruikte deel van de voorraad werd ook als een opbrengst geboekt (aan verkoopprijs). In de geboekte aankoopkosten is dit gebruikte deel van de voorraad echter (nog) niet genoteerd. Deze hoeveelheid handelsgoederen moeten we dus nog boeken als een kost. Doen we dit niet dan bevoordelen we het huidige boekjaar, want het zou dan alleen de vruchten (opbrengsten) plukken van dit deel van de handelsgoederen en niet de kosten. Het pro rata temporis principe (namelijk de kosten en de opbrengsten zo correct mogelijk toewijzen aan de periode waarop ze betrekking hebben) wordt dan geschonden.
Voorraadtoename
Bij een toename van de voorraad hebben we meer handelsgoederen aangekocht dan verkocht. Een deel van de handelsgoederen die we dit boekjaar hebben aangekocht hebben we nog niet verkocht en zullen we dus pas in een volgende periode verkopen. Vandaar dat we eigenlijk teveel kosten hebben geboekt, wat gecorrigeerd wordt met deze minderkost. Zouden we dit niet doen dan zouden we het huidige boekjaar benadelen, want het zou dan alleen de kosten dragen van een deel van de handelsgoederen en niet de opbrengsten. Dit deel zal pas in een volgend boekjaar worden verkocht en zal dus pas dan opbrengsten opleveren. Opnieuw zou het pro rata temporis principe zijn geschonden, namelijk de kosten en de opbrengsten zo correct mogelijk toewijzen aan de periode waarop ze betrekking hebben.